Dierenarts Ignas Hattink over zijn hobby: fotograferen van reptielen en amfibieen in het tropisch regenwoud

 

Maleisisch Borneo: Ignas in actie

 

Langzaam verdwijnen de lichtjes van de lodge achter de bomen ...

Het geluid van muziek en stemmen maakt plaats voor het geluid van cicaden, krekels en kikkers en elke stap die je zet voelt als het dieper doordringen van een mysterieuze wereld.  In het schijnsel van de hoofdlamp is de nevel te zien die tussen de bomen hangt. De luchtvochtigheid loopt tussen de bomen op tot 100%. De temperatuur ligt rond de 30°C en er is hier geen zuchtje wind te ontdekken. 's Nachts nemen de bomen zuurstof op waardoor er een wat bedompte benauwde atmosfeer hangt.  Dit is het regenwoud en dit is puur avontuur!

 

Costa Rica: Vliegende boomkikker (Agalychnis spurelli)

 

Overdag had ik deze route al verkend. Het paadje loopt glooiend naar beneden naar een klein stroompje. Dit lijkt een geschikte plek om in de avond reptielen, amfibieën en mooie insecten te vinden. Immers, waar water is zijn kikkers en waar kikkers zijn, zijn slangen. Insecten zijn overal als je goed kijkt. Het traject is vastgelegd in de GPS zodat ik 's avonds niet kan verdwalen als ik met mijn foto-uitrusting op pad ga.

 

Goede apparatuur

Iedereen heeft zo z'n hobby's en iedere gek heeft z'n gebrek. Mijn hobby en, zo je wilt , gebrek is fotograferen en in het bijzonder het fotograferen van amfibieën en reptielen in het tropisch regenwoud. Van mijn allereerste salaris als dierenarts in loondienst bij Dierenkliniek Bron in Alkmaar heb ik een digitale Nikon D70 gekocht. Daarvoor had ik gefotografeerd met een oude Praktica spiegelreflexcamera. Dat ging best aardig tot een lang gekoesterde wens in vervulling ging. In 2000 ging ik op vakantie naar Costa rica.

 

Costa Rica: Glaskikker mannetje (fam. Centrolenidae) dat in de schemering de cluster eitjes bewaakt

 

Met een beetje geduld en scherpe blik kun je daar de meest fascinerende dieren spotten. Maar het vastleggen op de foto was een drama. De hoge luchtvochtigheid tast de apparatuur snel aan en ik had niet de goede lenzen om de wereld van insecten, reptielen en amfibieën vast te leggen.

Al snel na de aanschaf van de Nikon camera heb ik een 180mm telemacro lens van Sigma gekocht. Dit opende een hele nieuwe wereld, de macrowereld. Als je met je neus in de bloemen en planten in een doorsnee tuin in Nederland duikt blijkt dat er de meest exotisch ogende insecten voorkomen.  Stukje bij beetje bouwde ik een complete macrofotouitrusting op. En in 2005 kwam dan de revanche. Opnieuw een reis naar Costa rica.

 

Noord-Holland: Wants (fam. Heteroptera) op tulpenblad

 

Costa rica

Het was een rondreis van Sawadee en ik ging samen met mijn eeneiige tweelingbroer die ook een passie voor fotografie heeft. De foto's die ik op die vakantie maakte deden alle eerdere foto's verbleken. En al snel kwamen we erachter dat het 's avonds in het donker misschien nog wel het beste was om te fotograferen. Eén van de meest bijzondere dieren die ik op die reis gefotografeerd heb was een jonge adder tijdens de beklimming van de Chirripo (3819 meter en de hoogste berg van Costa rica). Ik wilde bijna mijn voet neerzetten toen ik iets kleins groens zag kronkelen  onder mijn voet. Het bleek een nogal geagiteerde slang te zijn met het felle karakter van een volwassen adder.

 

Costa Rica: Juveniele Black-speckeled Palm Pit Viper (Bothriechis nigroviridis)

 

Na de nodige foto's heb ik het slangetje voorzichtig met een stok van het pad gehaald en langs de kant gezet. Later kon een slangenexpert in Costa rica mij vertellen dat het om een juveniele ‘Black-speckled Palm Pit Viper’ (Bothriechis nigroviridis) ging. Een slang die in de boomtoppen leeft en daardoor slechts weinig wordt gezien.

 

Anja

Op deze reis leerde ik ook mijn vrouw Anja kennen. Gelukkig was en is zij ook besmet met het reisvirus en heeft ook een voorkeur voor het tropisch regenwoud. Samen zijn we nog naar Suriname, Maleisisch Borneo, Peru & Bolivia en in 2009 nog een keer naar Costa rica geweest.

 

Suriname: Roofvlieg van de familie Asilidea in een merkwaardige pose; wie observeert wie?

 

Verschillende foto’s die ik op mijn reizen heb gemaakt heb ik ingestuurd voor de ‘BBC Wildlife photographer of the year’ wedstrijd. 6 van de foto’s zijn doorgedrongen tot in de ‘semi finals’, maar zijn helaas niet doorgegaan voor een finale plaats. Wie weet wat de toekomst nog kan brengen.

 

Borneo: Cicade die net gemetamorfoseerd is

 

 

Peru: Boomkikker (Osteocephalus taurinus) in zijn schuilplaats (een dood blad met paddestoeltjes)

 

Kikkers en padden

Hoewel al deze reizen geweldig waren en absoluut hun bijzondere momenten hadden heeft de laatste reis naar Costa rica bij mij een bijzondere plek. Niet in de laatste plaats omdat we er daar achter kwamen dat Anja zwanger was van onze dochter Sterre, maar ook omdat het op fotografisch gebied een uitmuntende reis was. Ik had besloten het heft in eigen hand te nemen en ditmaal zelf de reis te organiseren. We gingen aan het begin van 'groene seizoen', een mooi eufemisme voor het regenseizoen (worden de toeristen niet meteen afgeschrikt). Dat betekent, nog weinig toeristen, lagere prijzen voor overnachtingen en 'last but not least', kikkers en padden.

 

Costa rica: Pijlgifkikker (Dendrobatus oophaga) met kikkervisje op de rug

 

Tijdens het reizen had ik een zwak ontwikkeld voor deze dieren. Met hun grote ogen en meest exotische verschijningsvormen en kleuren zijn ze een fantastisch foto-object. Daar komt bij dat de predatoren op de kikkers en hun eitjes zoals slangen, tarantula's en grote insecten ook zeer fotogeniek zijn. Aan het begin van het regenseizoen komen de kikkers vaak  in grote aantallen bij elkaar om te paren.

 

Costa rica: Pijlgifkikker (Dendrobates auratus)

 

Roodoogboomkikker

Tijdens de laatste reis naar Costa rica zijn we naar het Wetenschappelijk biologisch station 'La Selva' geweest. Overdag had het flink geregend. De gids kon ons niet meenemen dieper de jungle in omdat er gevaar was voor vallende takken (soms ter grote van kleine bomen). Wel kon ze ons meenemen naar een moerasgebiedje waar de Roodoogboomkikker leeft.
 

Costa rica: Roodoogboomkikker (Agalychnis callidryas)

 

Aangezien dit nachtdieren zijn hebben we alleen een paar slapende kikkers gevonden en nog een aantal andere soorten kikkers.
 

Toen het donker werd ben ik samen met Anja teruggegaan. Al van verre kon je het moerasgebiedje horen. Het was een kakofonie van kikkergeluiden. Eenmaal daar was het geluid overweldigend. Ik heb in elk geval 7 soorten kunnen onderscheiden. In het begin stonden er ook nog andere mensen die na anderhalf uur weer vertrokken. Toen wij alleen over waren leek het erop dat de roodoogboomkikkers dit moment hadden afgewacht. De ene na de andere kwam te voorschijn. Een koppel verscheen op de leuning van het het vlonderpad door het moeras. Een uitgelezen moment voor foto's!

 

Cat eyed snake

Het is de laatste avond in het regenwoud van Corcovado, Costa rica. Morgen vetrekken we weer naar de hoofdstad San Jose. Hoewel Anja ook van het regenwoud houdt vindt zij de duisternis onaangenaam en blijft liever bij de lodge. Ik doe mijn Petzl hoofdlamp op en trek mijn slangenbeschermers om mijn schenen. De GPS gaat aan en met mijn Nikon camera in de ene hand en het 3,5 kilo zware statief in de andere ga ik weer op pad. Vlak voor ik het terrein van de lodge afloop zie ik nog een 'cat eyed snake' door het gras wegvluchten.

 

Costa rica: Cat eyed snake (Leptodeira septentionalis)

 

Langzaam verdwijnen de lichtjes achter de bomen. Het geluid van muziek en stemmen maakt plaats voor het geluid van cicaden, krekels en kikkers en elke stap die je zet voelt als het dieper doordringen van een mysterieuze wereld.

 

Lanspuntslang

De route die ik overdag had verkend liep naar beneden naar een klein waterstroompje. In je eentje 's avonds het regenwoud ingaan is absoluut spannend en puur avontuur. Onderweg naar het stroompje heb ik verschillende schorpioenen en schorpioenspinnen gefotografeerd. De krekels en sprinkhanen zijn er in overvloed. Bij het watertje hoor ik boven het geluid van de krekels uit een heel hoog pinggeluid. Dit klonk meer als een kikker. Met gespitste oren voorzichtig verder zoeken. Dan valt mijn oog op een structuur goed gecamoufleerd zo'n 3 meter voor me aan de rand van het watertje. Het is een Lanspuntslang.

 

Costa rica: Lanspuntslang (Bothrops atrox)

 

Een van de meest giftige en meest gevreesde slangen van Midden-Amerika.  Rustig heb ik het statief uitgezet en maak foto's tot op 2 meter afstand. Het dier ruikt regelmatig met z'n tong ('tongelen'). Dit is de tijd dat deze slangen actief jagen en ook het meest gevaarlijk zijn. Ze hebben een opvliegend karakter en hebben zulke grote gifklieren dat ze meerdere malen kunnen bijten en gif injecteren. Tel daarbij op dat ze over een flinke afstand kunnen toeslaan  en het is niet verwonderlijk dat het de nachtmerrie is van de plaatselijke bevolking. Dit exemplaar bleek echter de rust zelve. Op geen enkel moment leek het nerveus of geïrriteerd door mijn aanwezigheid.

 

Glaskikker

Na de nodige foto’s wordt mijn aandacht toch weer getrokken naar het pinggeluid. Het is soms heel lastig om de bron van het geluid te lokaliseren. Uiteindelijk zie ik zo'n 3 meter boven me een klein glaskikkertje bij een cluster eitjes zitten. Eerder had ik al hele mooie opnamen gemaakt van een glaskikkermannetje die z'n eitjes bewaakt, maar deze soort had ik nog niet gezien. Helaas zat deze te ver om goede foto's te maken. Ik besloot nog een stukje door het watertje te lopen en stuitte daarbij op een stompsnuit slang.

 

 

Na 2 uur ga ik weer terug naar de lodge en één ding weet ik zeker. Hier kom ik weer terug.

 

Tot slot

Voor degene onder u die soortgelijke reizen maken of willen gaan maken en ook met macrofotografie aan de slag willen adviseer ik de volgende 3 gouden regels in acht te nemen:

• Houdt zoveel mogelijk afstand zodat het dier zo min mogelijk stress ervaart. Een telemacrolens is  
  absoluut een aanrader!

• Flits een keer jezelf in je gezicht van 40 cm afstand en je weet wat een dier doormaakt als het op de foto
  wordt gezet. Ik kwam na veel speurwerk een artikel tegen van een promovendus die onderzoek deed
  naar het baltsgedrag van nachtactieve kikkers. Hierin werd opgemerkt dat het maken van 3 flitsfoto's per
  kikker geen nadelige gevolgen leek te hebben op het gedrag. Ik heb dan ook aangehouden dat ik 
  maximaal 3 foto's per kikker maak. Zit daar geen goede bij dan is dat heel jammer voor mij.

• Raak de dieren niet aan en laat hun leefomgeving in tact.